Escrevivências do corpo(política)fronteiriço
uma teorização conceitual
DOI :
https://doi.org/10.23899/relacult.v7i4.2055Mots-clés :
Escrevivencia, exterioridade, fronteira, desobediência epistêmicaRésumé
Este trabalho faz parte de um projeto maior (projeto de pesquisa de doutorado pelo PPGEL - Programa de Pós Graduação em Estudos de Linguagens) propõe uma teorização epistêmico-conceitual acerca da escrevivência (conceito cunhado pela escritora mineira Conceição Evaristo) respaldada pelos conceitos de exterioridade e fronteira por meio de uma teorização que emerge a partir da (MIGNOLO) fronteira geoistórica, conceitual e epistemológica e vai além do que a epistemologia moderna acampou afim de (des)arquivar (DERRIDA) as histórias (bio)locais que foram suprimidas, excluídas e invisibilizadas por ela. A ideia centralizadora do ocidentalismo excluiu e desprezou qualquer ser/saber/pensar que não fosse o do “modelo”, assim, os saberes e sujeitos fronteiriços foram excluídos e ficaram de fora por destoarem do padrão moderno do sistema-mundo. Esse discurso hegemônico, moderno e colonial da ordem da interioridade, criou a exterioridade e relegou os sujeitos/saberes fronteiriços para este lugar, este beco/lugar de despejo marginal a partir do qual, em contraproposta ao projeto ocidentalista, (re)surgem os seres/saberes/pensares fronteiriços. Valeremo-nos de uma epistemologia de cunho crítico biográfico fronteiriço, uma vez que pensamos a partir de lócus e de corpos específicos. Assim, as escrituras negras serão pertinentes para ilustrar tal teorização conceitual. A metodologia do presente trabalho será de caráter eminentemente bibliográfico, desenvolvida, dentre outros, por críticos como Walter Mignolo e Edgar Cézar Nolasco, através dos conceitos de exterioridade, desobediência epistêmica, fronteira, corpopolítica e geopolítica.
Palavras-chave: Escrevivência; exterioridade; fronteira; desobediência epistêmica.
Références
FANON, Frantz. Os condenados da terra. Trad. de Enilce Albergaria Rocha, Lucy Magalhães – Juiz de Fora: Ed. UFJF, 2005
FANON, Frantz. Pele negra máscaras brancas. Trad. Sob a direção de Renato da Silveira. Salvador : EDUFBA, 2008.
FOUCAUL, Michel. Os corpos dóceis. In: FOUCAUL, Michel. Vigiar e punir: nascimento da prisão. Tradução: Raquel Ramalhete. Petrópolis: Vozes, 1987.
LIMA, Juliana Domingues de. NEXO – Jornal digital. “Conceição Evaristo: ‘minha escrita é contaminada pela condição de mulher negra’”. Disponível em: https://www.nexojornal.com.br/entrevista/2017/05/26/Concei%C3%A7%C3%A3o-Evaristo-%E2%80%98minha-escrita-%C3%A9-contaminada-pela-condi%C3%A7%C3%A3o-de-mulher-negra%E2%80%99. Acesso em: 18/03/2018.
MIGNOLO, Walter. Histórias locais/projetos globais: colonialidade, saberes subalternos e pensamento liminar. Tradução: Solange Ribeiro de Oliveira. 1. ed. Belo Horizonte: Editora UFMG, 2003.
MIGNOLO, Walter. “Postoccidentalismo: el argumento desde América Latina”. In: CASTRO-GOMEZ, Santiago y MENDIETA, Eduardo (editores) Teoríassin disciplina: (latinoamericanismo, poscolonialidade y globalización em debate), 1998,s.p.
MIGNOLO, Walter. Desobediência epistêmica: A opção descolonial e o significado de identidade em política. In: Cadernos de Letras da UFF. Niteroi, n. 34. 2008. p. 287-324.
MIGNOLO, Walter. Habitar la frontera: sentir y pensar la descolonialidad (Antologia, 1999-2014) Barcelona: Edicions Bellaterra, 2015.
NOLASCO, Edgar Cézar. Crítica biográfica fronteiriça (Brasil/Paraguai/Bolívia). In: CADERNOS DE ESTUDOS CULTURAIS: Brasil/Paraguai/Bolívia. v. 7, n. 14. Campo Grande: Editora UFMS, 2015, p. 47-63.
NOLASCO, Edgar Cézar. Políticas da crítica biográfica. In: CADERNOS DE ESTUDOS CULTURAIS: crítica biográfica. v. 2, n. 4 Campo Grande: Editora UFMS, 2010, p. 35-50.
NOLASCO, Edgar Cézar. Perto do coração selbaje da crítica fronteriza. São Carlos: Pedro & João Editores, 2013.
NOLASCO, Edgar Cézar. Corpos bugrescos esculpidos a machado. In: BESSA-OLIVEIRA, Marcos; NOLASCO, Edgar Cézar (Orgs.). Fronteiras culturais em contextos epistêmicos descoloniais. Campo Grande, MS: Life Editora, 2018.
QUIJANO, Anibal. Colonialidade do poder e classificação social. In: SANTOS, Boaventura de Sousa; MENESES, Maria Paula (Orgs.). Epistemologias do sul. São Paulo: Cortez, 2010.
SOUZA, Eneida Maria de. Crítica cult. 1. ed. Belo Horizonte: Editora UFMG, 2007.
SOUZA, Eneida Maria de. Janelas indiscretas: ensaios de crítica biográfica. Belo Horizonte: UFMG, 2011.
Téléchargements
Publiée
Numéro
Rubrique
Licence
(c) Copyright Viviani Cavalcante de Oliveira Leite, Edgar Nolasco 2021

Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas d’Utilisation Commerciale 4.0 International.
Les auteurs qui publient dans cette revue acceptent les conditions suivantes :
Les auteurs conservent les droits d’auteur de leurs œuvres et accordent à RELACult le droit de première publication. Tous les articles sont simultanément publiés sous la licence Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0), qui permet le partage, la distribution, la copie, l’adaptation et l’utilisation commerciale, à condition que la paternité originale soit correctement attribuée et que la première publication dans cette revue soit mentionnée.
RELACult met l’ensemble de son contenu en accès libre, augmentant ainsi la visibilité et l’impact des travaux publiés. Les informations de contact fournies dans le système de soumission sont utilisées exclusivement pour la communication éditoriale et ne seront pas partagées à d’autres fins.